„21 lekcji tańca na XXI wiek” – Nurt pierwszy: Przeszłość

15-10-2020

„21 lekcji tańca na XXI wiek”, projekt online, 19. Międzynarodowy Festiwal Sztuki Tańca i Performansu Ciało/Umysł 2020, 29.06.2020 – 07.09.2020

Książka „21 lekcji na XXI wiek” Yuvala Harari’ego była inspiracją do online’owego projektu 19. Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Tańca i Performansu Ciało/Umysł 2020. Założeniem „21 lekcji tańca na XXI wiek” było to, że zaproszeni artyści w krótkich filmach „przekazują ludzkości jeden gest, ruch lub praktykę ważne dla świata przyszłości”. Na szczęście tych górnolotnych słów tancerze i choreografowie wcale nie wzięli sobie do serca. Po swojemu, każdy inaczej, stworzyli teoretyczne lub praktyczne lekcje, a jedynie kilka osób podjęło w ogóle dywagacje na temat tego, jak będzie wyglądał przyszły świat.     

W całym cyklu wideo zamówionym przez Ciało/Umysł można zauważyć trzy nurty nagrań, oparte na kilku powtarzających się odniesieniach, w których stałą zmienną jest – o dziwo – nie ruch, lecz czas. Nagrania można podzielić na dokumenty przeszłości i teraźniejszości (większość) oraz te, które dotyczą przyszłości.

Omówienie wszystkich lekcji tańca wymaga obszernego przedstawienia – dlatego zostało podzielone na trzy części. Celem każdej z nich jest nie tylko wykazanie pewnych tendencji lecz także przedstawienie oferty wyboru określonej techniki czy tematu, w których warto indywidualnie podjąć proponowaną przez polskich artystów praktykę. 

21 lekcji na XXI wiek – Wojtek Blecharz

Nurt pierwszy – przeszłość

Pierwszym odniesieniem, jaki wyraźnie można zaobserwować w online’owych lekcjach tańca jest koronawirus SARS-CoV-2. Prace, które do niego się odnoszą są najsilniej osadzone w przeszłości. W sumie nic w tym dziwnego, skoro realizacja projektu zbiegła się z wybuchem światowej pandemii koronawirusa, a dokładnie z okresem zamrożenia gospodarki i zamknięcia wszystkich placówek kulturalnych w Polsce (czyli z tzw. lockdownem).

Do ogólnopolskiej kwarantanny społecznej wyraźnie nawiązuje np. Renata Piotrowska, która zaproponowała ćwiczenia „z oddychania komórkowego” – własnej, autorskiej praktyki, inspirowanej techniką Body Mind Centering (BMC). „Ta praktyka towarzyszyła mi w czasie pandemii. Obok dotyku stała się kluczowym ćwiczeniem, dzięki któremu w jakiś sposób uspokajałam swoje ciało i siebie, pozwalałam na zmniejszanie rozproszonej uwagi i przede wszystkim – po prostu, najzwyczajniej w świecie – to ćwiczenie dawało mi poczucie swojego własnego ciała, żywego ciała” – mówi w swojej lekcji. Prowadzi widza spokojnie krok po kroku, uczy, jak słuchać swojego ciała, podążać za głosem, jak łączyć rytm i ruch tego, co jest wewnątrz nas, z tym, co nas otacza.

Jeszcze głębiej w skutki lockdownu – nie mylić z pandemią – wchodzi Ramona Nagabczyńska, której lekcja jest analizą różnych części ciała, zapomnianych i zaniedbanych z powodu niespotykania się z ludźmi. Nagabczyńska nie dość, że pokazuje nam na ekranie to, co wstydliwe, to jeszcze zachęca widzów, by – jeśli zdecydują się własne, bliźniacze doświadczenie – nie odwracali wzroku od samych siebie i pozwolili na pojawienie się paniki. Ta, wyciszona i opanowana, otworzy nam później drogę do akceptacji i miłości samego siebie.

Odniesienia ku przeszłości znajdziemy w wideo Izy Szostak, która prowadzi lekcję i swoisty przewodnik po tym, jak przygotować siebie i swoje ciała do operacji w szpitalu. Podobny duch panuje również u Karola Tymińskiego, który zrealizował swoje nagranie w zamkniętym mieszkaniu, aby opowiedzieć o rozpadzie narracji jednostki, walce z uzależnieniem od smartfona, percepcji w trybie „log-level” według Venkatesha Rao, ale przede wszystkim o dzieleniu całego dnia na interwały jako strategii przetrwania w okresie zamknięcia i gospodarczego lockdownu.

Zamknięcie w domu wspomina także Wojtek Blecharz. Ten artysta nawiązując do czasowego usunięcia tańca ze swojego życia, wymazania go, zawieszenia oferuję praktykę wyciszenia opartą na śpiewie i zaprasza widzów do wykonywania uspokajającej mantry, pozwalającej na odzyskanie „analogowego” czasu. Z kolei Mikołaj Mikołajczyk proponujący lekcję afirmacji i akceptacji samego siebie, nawiązując przy tym do wielu aspektów społecznych, a nawet do polityki, wręcz identyfikuje się z pandemią podpisując się pod nagraniem, jako Mikołaj Covid Mikołajczyk.

Najbardziej uniwersalnie – z tej grupy twórców – do tematu podeszła Magdalena Chowaniec, która zaproponowała podróż po różnicach, kontrastach i schematach. W jej filmie widzimy ludzi, ciała (seksualne, nieproduktywne), symboliczne obrazy reprezentujące emocje, np. strach (koronawirus), hasła związane z pandemią (dezynfekcję, lockdown, izolację), ale też pojęcia bardziej abstrakcyjne (takie jak np. struktura czy dotyk). Ten szybki collage przypomina momentami zestaw zdjęć, które jako ludzkość wysyłaliśmy w sondach kosmicznych w przestrzeń wszechświata…

21 lekcji na XXI wiek – Iza Szostak

Nurt pierwszy – podsumowanie

Jak widać kontekst związany z COVID-19, i zaglądanie w przeszłość, pośrednio przewija się w nagraniach z „21 lekcji tańca na XXI wiek” dosyć często – to siedem prac, co stanowi dokładnie 1/3 całego projektu; wśród pozostałych propozycji też to odniesienie czasem się pojawia, m.in. w wideo Pawła Sakowicza.

Zauważmy jednak (to ciekawe, choć nie wiem czy budujące…), że temat nieznanej, zabójczej choroby zagrażającej całej ludzkości i mogącej doprowadzić do zmiany całego świata, jaki dotąd znaliśmy, nie stał się głównym leitmotivem tych prac. Stał się nim lockdown, który zamknął artystów w ich domach. Z jednej strony to zrozumiałe, bo dla tancerzy, których całe życie i funkcjonowanie jest związane z ruchem, działaniem – zamknięcie musiało być jak więzienie. Więzienie ograniczające nie tylko możliwości zarobkowania, ale przede wszystkim prawidłowe funkcjonowanie ich organizmów i twórcze myślenie, które zostało pozbawione niemal wszystkich stymulujących je zewnętrznych bodźców. Jednak z drugiej strony, szczerze zadziwiającym jest fakt, że tancerze, którzy tak dużo uwagi w swojej pracy poświęcają oddechowi, budując na technikach oddychania indywidualną praktykę ruchową, nie zajmują się samą chorobą COVID-19, która w skrajnych przypadkach poraża, osłabia i wyniszcza przede wszystkim układ oddechowy, a wraz z nim całe ciało. Ponadto tancerze, których zdaniem (jak wszystkich artystów) jest komentowanie otaczającego świata, jego zjawisk, tendencji i nurtów – nie zajmują się globalnymi konsekwencjami pandemii koronawirusa SARS-CoV-2 w dowolnie wybranej dziedzinie życia, a skupiają się jedynie na swoim osobistym doświadczeniu, emocjach czy przeżyciach w obliczu lockdownu.

Sandra Wilk

„21 lekcji tańca na XXI wiek”, projekt online, 19. Międzynarodowy Festiwal Sztuki Tańca i Performansu Ciało/Umysł 2020, 29.06.2020 – 07.09.2020 

WYBRANE LEKCJE Z TEGO NURTU:

21 lekcji tańca na XXI wiek | Lekcja 1 | Paweł Sakowicz

Zgodnie z zapowiedzią na e-Scenie C/U 2020 zaczynamy nowy cykl: „21 lekcji tańca na XXI wiek”. 🎥 🙌🦶 Lekcję 1 prowadzi PAWEŁ SAKOWICZ, którego mogliście oglądać na e-Scenie w rozmowie „Prosto z wnętrza” (wciąż dostępna na naszym kanale na YT).„21 lekcji tańca na XXI wiek” to seria krótkich prac wideo, w których artyści tańca mierzą się z zadanym przez nas pytaniem o to, jak przez praktykę ciała można wpłynąć na rzeczywistość.Kurator projektu: Edyta Kozak🕘 Lekcje publikujemy dwa razy w tygodniu – w poniedziałki i czwartki o poranku. 👀 👂👋 Bądźcie z nami!Projekt inspirowany słynną książką Y.N. Harariego "21 lekcji na XXI wiek"; powstaje w ramach 19. Festiwalu Ciało/Umysł.PAWEŁ SAKOWICZ(Ur. 1988) – choreograf i tancerz. Intelektualne inspiracje osadzone w świecie książek i nowych technologii łączy z iście sportową praktyką sceniczną i poczuciem humoru. Studiował w Instytucie Nauk Politycznych UW oraz London Contemporary Dance School. Autor prac: Bernhard, TOTAL, Jumpcore (ostatnia zakupiona do kolekcji Galerii Narodowej-Zachęty), Thriller (wspólnie z Anną Smolar) i Masakra . Spektakle pokazywał m. in. podczas Polskiej Platformy Tańca, La Biennale de danse du Val-de-Marne, w NYU Skirball czy CAC New Orleans. Współpracuje z reżyserami teatralnymi (i filmowymi), za co nominowano go do Paszportu „Polityki” 2016. Prowadzi otwarte warsztaty taneczne Hardcore Release . 10 lat trenował tańce towarzyskie, był wicemistrzem Polski juniorów w stylach latynoamerykańskich. Po raz pierwszy przygotowuje premierę na Festiwal C/U.

Publiée par Ciało/Umysł sur Lundi 29 juin 2020
21 lekcji tańca na XXI wiek | Lekcja 17 | Karol Tymiński

⏳📲⚙️ O czasie, o przetwarzaniu informacji, o rozpadzie narracji jednostki, o percepcji w trybie „log-level” wg Venkatesha Rao oraz o walce z uzależnieniem od smartfona i dzieleniu dnia na interwały jako strategii działania w pandemii opowiada KAROL TYMIŃSKI. A wszystko to zamknięte w minimalistycznej formie, w czterech ścianach pokoju, a jednak gęsto wypełnione treścią życia. „21 lekcji tańca na XXI wiek” to seria krótkich prac wideo, w których artyści tańca mierzą się z zadanym przez nas pytaniem o to, jak przez praktykę ciała można wpłynąć na rzeczywistość.Kuratorka projektu: Edyta KozakProjekt "21 lekcji tańca na XXI wiek" inspirowany jest słynną książką Y.N. Harariego "21 lekcji na XXI wiek"; powstaje w ramach 19. Festiwalu Ciało/Umysł.🕘 Premiery lekcji publikujemy dwa razy w tygodniu – w poniedziałki i czwartki o poranku🌞. Kolejne lekcje sukcesywnie udostępniamy także na YT. KAROL TYMINSKI jest choreografem i performerem rezydującym w Berlinie. Poza Polską miał okazję pracować na scenach w Wiedniu, Nowym Jorku, Rejkjaviku, Singapurze, Sidney, Tokyo, Paryżu, Zagrzebiu, Istambule i wielu innych. Jego sceniczne prace odchodzą od formalnego podejścia do tańca na rzecz eksploracji anatomii ludzkiego ciała, które przez to staje się zarówno tematem, jak i źródłem ruchu. Jego brutalistyczny taniec, którego nazwę Tymiński zapożycza od stylu architektonicznego, oscyluje pomiędzy pracą fizyczną a rytuałem.

Publiée par Ciało/Umysł sur Lundi 24 août 2020
21 lekcji tańca na XXI wiek | Lekcja 7 | Magdalena Chowaniec

Oda do autentycznego ruchu MAGDALENY CHOWANIEC. 👩🦰👨👶🧕🧚♀️ Kobieta, mężczyzna, dziecko, uchodźca, gej, my, oni, dotyk, choreografia ⬅️ ➡️ dystansu, podziału, skóra jako mapa, ciało nieproduktywne, czujące, świadome swej cielesności, leczące rany, niezmonetaryzowana wiedza magiczna… 💎💎💎 To wszystko i więcej w 7. lekcji z cyklu „21 lekcji tańca na XXI wiek” na e-Scenie C/U 2020. Czy zamkniesz oczy i skupisz się na ruchu, pozwalając, by ktoś bliski zaopiekował się Tobą przez 7 minut?W video wykorzystano fragmenty z prób do: "Invisible Songs" chor. M. Chowaniec, "Attan Stays With Us" chor. M. Chowaniec, "iChoreography" chor. M.Chowaniec i Valerie Oberleithner, "Anti-Fascist Ballet School" chor. M.Chowaniec i Elizabeth Ward, "Songs of the Water, Tales of the Sea" chor. M.Chowaniec i Mani Obeya„21 lekcji tańca na XXI wiek” to seria krótkich prac wideo, w których artyści tańca mierzą się z zadanym przez nas pytaniem o to, jak przez praktykę ciała można wpłynąć na rzeczywistość.Kuratorka projektu: Edyta KozakProjekt "21 lekcji tańca na XXI wiek" inspirowany jest słynną książką Y.N. Harariego "21 lekcji na XXI wiek"; powstaje w ramach 19. Festiwalu Ciało/Umysł.🕘 Lekcje publikujemy dwa razy w tygodniu – w poniedziałki i czwartki o poranku. 👀 👂👋 Bądźcie z nami! Kolejne lekcje sukcesywnie udostępniamy na ▶️🔴, więc zawsze można sobie zrobić powtórkę – albo tam, albo tu. Zachęcamy też do zapoznania się z artystami, którzy przygotowują premiery na jesienną odsłonę 19. Festiwalu C/U. Rozmowy „Prosto z wnętrza”z Martą Ziółek, Pawłem Sakowiczem, Iloną Trybułą i Iwoną Olszowską dostępne są na naszej wirtualnej e-Scenie C/U 2020. MAGDALENA CHOWANIEC jest performerką, choreografką, muzyczką, działaczką kultury, badaczką i kuratorką wydarzeń kulturalnych i aktywistycznych od 15 lat mieszkającą w Austrii. Poruszając się między materią tańca i muzyki, jej zainteresowania koncentrują się na badaniu rzeczywistości, struktur społeczno-politycznych, wzorów i relacji, które współtworzymy, a które artystka przebudowuje poprzez somatyczne doświadczenia. Jest aktywną członkiniąrap-rave formacji Mermaid & Seafruit, współorganizatorką ruchu antyfaszystowskiego. Pracuje jako starszy naukowiec w Doctoral School for Artistic Research w Grazu. Festiwalu Na Festiwalu Ciało/Umysł zadebiutowała w 2008 r. z solo „Hold Your Horses“, by 4 lata później powrócić z Mathieu Grenier ze spektaklem „When I don’t Dance, I Collect Crystal Balls“.

Publiée par Ciało/Umysł sur Lundi 20 juillet 2020