W kwietniu Butohpolis. IV Międzynarodowy Festiwal Sztuki Butoh

11-04-2022

Zbliża się IV Międzynarodowy Festiwal Sztuki Butoh „Butohpolis” – jedna z najciekawszych, choć kameralnych, imprez tanecznych, które powstały w ostatnich latach. Festiwal prezentuje tzw. nowe butoh z różnych kręgów kulturowych, stąd w tym roku zobaczymy na nim prace z Afryki (RPA) i Ameryki Południowej (Chile) oraz kilkoro polskich performerów, którzy komentować będą m.in. czas wojny. Tym samym festiwal sięgnie do korzeni tego nurtu, wszak pierwsze spektakle japońskiego butoh z lat 50. i 60. XX wieku dotyczyły właśnie obszaru balansowania na krawędzi życia i śmierci.

Butohpolis odbędzie się w Warszawie w dniach 22-24 kwietnia 2022 r., spektakle pokazywane będą w Teatrze Akt, w przestrzeni miejskiej oraz online. Wszystkie wydarzenia są bezpłatne.

Sylwia Hanff, dyrektor artystyczna Butohpolis tak zapowiada festiwal:

„IV edycja Butohpolis odbywa się w czasie szczególnym dla Europy i świata. Butoh jest sztuką, która nie boi się dotykać trudnych tematów i mrocznej strony rzeczywistości. Dlatego tegoroczną akcję Butoh Flash Mob w przestrzeni publicznej dedykujemy ofiarom wojen – ludziom, którzy zginęli oraz tym, którzy zostali zmuszeni do opuszczenia swoich domów. Ludziom pełnym obaw i jednocześnie nadziei, szukającym schronienia Gościom z różnych stron świata.
Program Festiwalu co roku prezentuje nowe butoh z kolejnych kręgów kulturowych. W tym roku będzie to Afro-butoh – Tebby W.T. Ramasike z RPA oraz butoh z Ameryki Południowej – Campania Ruta de la Memoria z Chile (ten spektakl zaprezentowany zostanie online).
W programie znalazł się również niezwykły film „ButoHouse” autorstwa wybitnego i uznanego duetu twórców Beka & Lemoine. To znakomity przykład sztuki butoh wykraczającej poza taniec.
W ramach prezentacji pokrewnych do butoh nowych sztuk performatywnych, naszym gościem będzie wyjątkowy artysta performer, uosobienie wolności twórczej, przekraczający wszelkie bariery Krzysztof Leon Dziemaszkiewicz. Jak co roku odbędą się premiery polskich artystów: solowego eko-performansu Marka Kowalskiego oraz spektaklu „Święta wiosna” LimenButoh.
Witam w Butohpolis – mieście Butoh!”

PROGRAM:

22.04.2022 (piątek)

23.04.2022 (sobota) godz. 19.00, Teatr Akt, ul. Łaziebna 9

24.04.2022 (niedziela), godz. 19.00, Teatr Akt, ul Łaziebna 9
UWAGA, POKAZY TYLKO DLA WIDZÓW 18+

O SPEKTAKLACH I ARTYSTACH:

COMPAÑÍA RUTA DE LA MEMORIA
„XIBALBÁ”
Reżyseria: Natalia Cuellar
Wykonanie: Natalia Cuellar, Raimundo Estay
Reżyseria świateł: Raimundo Estay

Druga inscenizacja zespołu inspirowana ofiarą, którą Majowie złożyli na cześć Boga podziemi. XIBÁLBÁ to zmysłowa podróż do wnętrza każdego z nas, ponadczasowy i magiczny moment, który przenosi widza w nieznane, mało zbadane miejsce. Na scenie widzimy złożoną w ofierze dziewczynę i kapłana, który towarzyszy jej w drodze do boga. Będzie rozdarta między zaszczytem bycia wybranym a wyrzeczeniem się ziemskiego życia.

Teatr Ruta de la Memoria, prowadzony przez Natalię Cuéllar, to zespół z Santiago w Chile, który łączy teatr, butoh i taniec. Natalia Cuéllar, aktorka i choreografka, rozwija swoją karierę artystyczną w Butoh, posługując się językiem badającym dyskurs polityczny, tworząc swoją własną poetykę i estetykę. Natalia Cuéllar, aktorka i tancerka, studiowała teatr w Chile i oraz w Europie, w linii Grotowskiego. Następnie zwróciła się ku Butoh, ucząc się u różnych mistrzów, takich jak Makiko Tominaga i Minako Seki. W 2008 roku założyła zespół Ruta de la Memoria w Santiago w Chile, zajmujący się problematyką płci, praw człowieka i pamięci. Prace Cuéllara zyskały uznanie krytyków w Chile i są określane jako „niesamowie” (Fabian Escalona), „imponujące” (Marietta Santi), „intensywne i szokujące” (Pedro Labra Herrera – El Mercurio) i „mrożące krew w żyłach” (Leopoldo Pulgar Ibarra). Natalia Cuéllar od 2014 roku kieruje i organizuje znany Międzynarodowy Festiwal Butoh w Chile (FIBUTOH).

TEBBY W.T. RAMASIKE
„W CIENIACH MROKU: POWSTANIE DUCHA”
Koncepcja, choreografia i wykonanie: Tebby W.T. Ramasike
Muzyka: Black Sun Productions, Lena Circus z Hiroko Komiya, Hiroko Komiya & Atsushi Takenouchi
Produkcja: TeBogO Dance – TBO

Chwile ciszy ujawniają sekretną drogę do autodestrukcji, w sensie emocjonalnym ciało rozpada się i chowa w cieniach nieznanego. „Obudź się – upadamy! Obudź się – możemy przetrwać! To tylko głos, który wzywa do transformacji umysłu, ponieważ ciało dąży do osiągnięcia własnego centrum”.

Praca ta jest szóstą częścią multidyscyplinarnego projektu zatytułowanego „WALKING THROUGH: Podróż… Pamięć… Wspomnienie… Spotkanie” tworzonego we współpracy z innymi artystami.

Tebby W.T. Ramasike – choreograf z RPA, tancerz i performer, pedagog i badacz tańca, praktyk butoh, aktor i działacz kultury. Przybył do Europy w 1995 roku, a wcześniej pracował z różnymi zespołami teatralnymi i tanecznymi w RPA i za granicą. Wiele podróżował prowadząc badania i współpracując z uznanymi na całym świecie choreografami i nauczycielami. Zdobył wiele nominacji i prestiżowych nagród w konkursach choreograficznych i tanecznych. W 1999 roku założył Zespół Tańca TeBogO (TBO), przemianowany na TeBogO Dance – TBO, który od swojego powstania występuje i prowadzi warsztaty w Europie i poza jej granicami. Absolwent studiów magisterskich z zakresu choreografii Dance Unlimited Program ArtEZ University of Arts w Arnhem w Holandii, pierwszy laureat międzynarodowego stypendium choreograficznego Michel Tesson Performing Arts Trust, a następnie Fundacji Sztuki Twórczej. Był członkiem-założycielem Artists Against Apartheid (1985), został członkiem World Dance Alliance Europe (WDA, 2002), a obecnie jest członkiem Międzynarodowej Rady Tańca (CID) – UNESCO, Kunstenbond i Dansondernemers Nederland. W 2007 r. został zaproszony na Uniwersytet w Bayreuth (Niemcy) na sympozjum „Shifting Centers – artystyczne pozycje i najnowsza dynamika w sztuce współczesnej ze szczególnym uwzględnieniem tańca, performansu i muzyki w Afryce.”, gdzie zaprezentował swój projekt badawczy „Ciało duchowe jako narzędzie komunikacji w społeczeństwie globalnym”. Tebby ma bogaty dorobek choreograficzny i kontynuuje badania nad swoją koncepcją Afro-Butoh. Obecnie – we współpracy z innymi artystami – pracuje nad długoterminowym i interdyscyplinarnym projektem pod tytułem: „PRZECHODZENIE: Podróż… Pamięć… Wspomnienie… Spotkanie”.

BEKA & LEMOINE „BUTOHOUSE”

Gdzieś w gigantycznym ludzkim mrowisku Tokio mężczyzna opiera się piekielnej maszynerii wielkiej metropoli. Sam przez 15 lat budował ten opór w formie domu.

Powłoka budynku? Katedra? Szaleństwo? Twórczość Keisuke Oka wymyka się prostej definicji. Powinniśmy raczej mówić o świecie, małym wszechświecie zbudowanym i pomyślanym w rzadko spotykanej wolności. Wyszkolony w tańcu butoh, awangardowym ruchu choreograficznym zrodzonym w Japonii w latach 60., Oka sprawia, że architektura staje się działaniem. Powstająca dzień po dniu w trybie improwizacji przestrzeń, która powoli się wyłania, jest formą medytacji w ruchu. Kompletne dzieło sztuki, budynek Arimaston jest odciskiem w betonie życia człowieka. Ten film opowiada o tej przygodzie w bardzo szczególnym momencie jej historii. W związku z nowymi przepisami urbanistycznymi budynek Arimaston jest zagrożony rozebraniem przez miasto Tokio w związku z jego umiejscowieniem zbyt blisko ulicy i sąsiednich budynków. Jedyne rozwiązanie to cofnięcie go o 10 metrów. W oczekiwaniu na wynik obecnego procesu budowa musiała zostać zatrzymana.

Podobnie jak budynek Arimaston, ten film jest improwizacją. Beka & Lemoine spotkali Keisuke Okę przypadkiem. Tego dnia on zdecydował się zbudować, przed całkowitym zatrzymaniem projektu, ostatnie 3 stopnie klatki schodowej prowadzącej na najwyższe piętro.
ButoHouse to film o betonie, iluminacji, wytrwałości i nadziei.

Bêka &Lemoine od prawie 20 lat wyróżniają się na międzynarodowej scenie architektury dzięki pracy filmowej znanej z innowacyjnego charakteru oraz subtelnego i nieco uszczypliwego humoru, który przełamuje tradycyjną reprezentację współczesnej architektury, stawiając na pierwszym miejscu jej zastosowanie i ludzi. Tworzą projekt, który przekracza granice gatunków, stawiając się na obrzeżach sztuki dokumentalnej i wideo, w wyjątkowym i mocno indywidualnym stylu. Dzięki autentycznemu artystycznemu spojrzeniu na architekturę, Bêka & Lemoine otwierają nowe horyzonty na relacje między architekturą a kinem. Przedstawiane przez The New-York Times jako „postaci kultowe w europejskim świecie architektury”, prace Bêki & Lemoine zostały powszechnie uznane za „nową formę krytyki (criticism)” (Mark), która „głęboko zmieniła sposób patrzenia na architekturę” ( Domus). Wybrany przez Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku (the Met) jako jeden z „Najbardziej ekscytujących i przełomowych projektów critical design roku 2016”, wybrany „Game Changers 2015” przez magazyn Metropolis, wybrany jako jedna ze „100 najbardziej utalentowanych osobowości 2017 roku” przez Icon Design. Wszystkie dzieła Bêka & Lemoine zostały zakupione w 2016 przez Museum of Modern Art (MoMA) w Nowym Jorku do stałej kolekcji. Ich najnowsza seria „Homo Urbanus: A City-Matographic Odyssey” przedstawia wstrząsającą podróż po wielu miastach na świecie. Intuicyjny i żartobliwy styl Bêka & Lemoine sprawia, że wraz z nimi obserwujemy ludzi zastanawiając się, jak nasze miasta kształtują nasze zachowanie jako ludzi, ale ich twórczość przede wszystkim mówi o ludzkim zachowaniu w jego najbardziej uniwersalnej formie.

KRZYSZTOF LEON DZIEMASZKIEWICZ

Krzysztof Leon Dziemaszkiewicz to urodzony w 1963 w Lipianach (Polska) performer, artysta sztuk wizualnych, autor obiektów i obrazów wykonanych autorską techniką «tapingu», podstawą której jest taśma i materiały pochodzenia wtórnego. Od lat tworzy i mieszka w Berlinie.

Transgeniczna, transseksualna sztuka Dziemaszkiewicza ma na celu łączenie przeciwieństw, stawianie pytań o granice pomiędzy zwierzęcością, a człowieczeństwem. Jego teatr sięga do przeczuć, instynktów, emocji. Nadrzędną zasadą jest szczerość. Często używana nagość jest manifestacją radości, naturalności, spontaniczności. Bezkompromisowość wobec ograniczeń społecznych tworzy jedyny, niepowtarzalny język jego wypowiedzi artystycznej. Twórca jest tym, kim sam chce siebie stworzyć, w imię wolności każdej jednostki ludzkiej.

MAREK KOWALSKI & ROBERT JĘDRZEJEWSKI
„PRZYJDĘ JUTRO, CHOĆ NIE ZNAM GODZINY”

Działanie w kontakcie ze środowiskiem zewnętrznym, będące próbą niewypełniania sobą przestrzeni sadu, w którym się odbędzie. Otwarte na przenikanie do ukrytej strony rzeczywistości, łączenia tego, co zmysłowe, dotykalne i tego, co duchowe. Świat zewnętrzny jest równoprawnym i jakościowo podobnym partnerem podmiotu działającego. Poszukiwanie aktu komunikacyjnego ucieleśnionego człowieka i ukonkretniającej się w ramach tego aktu Natury. Jak być przenikaniem i w tym przenikaniu być otwartym na różne wiry i cyrkulacje? Jak uniknąć postrzegania zjawisk tylko z własnej perspektywy? Mówię do drzewa, ale czy drzewo mówi do mnie?

Tak więc zatańczmy ze wzrokiem, słuchem, dotykiem, smakiem i powonieniem – przyjdę jutro, choć nie znam godziny.
Przyjdę jutro, choć nie znam godziny…
Nie znam głosu, co będzie mym głosem,
Przyjdę jutro, choć nie znam godziny…
Nie znam twarzy, co będzie mą twarzą,
Przyjdę jutro, choć nie znam godziny…
Poznasz mnie niezłomnie,
Przyjdę jutro, choć nie znam godziny…
(trawestacja wiersza Przyjdę jutro, choć nie znam godziny z debiutanckiego tomiku wierszy Bolesława Leśmiana Sad rozstajny z 1912 roku, który doprowadził do tego performansu)

Duo artystyczne w składzie Marek Kowalski (ruch) i Robert Jędrzejewski (dźwięk) współpracują ze sobą w ramach spektakli Teatru Akt, Grochowa Grochowa, Ananke, performansu Grochowiak, akcji Nocny lot prezentowanej podczas drugiej edycji Butohpolis 2020.

Marek Kowalski – aktor teatru fizycznego, współtwórca Teatru Akt. Uczestniczył w wielu treningach różnych technik pracy z ciałem. Od lat 90-tych wystąpił w kilkudziesięciu spektaklach teatru ruchu i teatru plenerowego. Tańczy butoh, tworzy działania własne i gościnnie z Teatrem Limen Butoh. Animator wydarzeń artystycznych w Warszawie, na Mazowszu i w Polsce.

Robert Jędrzejewski – zajmuje się działaniami spontanicznymi w interakcji z technologią multimedialną. Kreatywny improwizator, wiolonczelista, kompozytor, a także doktor sztuk muzycznych. Inicjator konferencji NOWY SENS MUZYKI. Ma na koncie liczne prezentacje i kooperacje artystyczne w kraju, a także w Europie, USA, Kanadzie i Singapurze.

LIMEN BUTOH/SYLWIA HANFF
„ŚWIĘTA WIOSNA”
Koncepcja, reżyseria, design, butoh: Sylwia Hanff
Muzyka: India Czajkowska (z wykorzystaniem motywów „Święta wiosny” I. Strawińskiego)

„Święto wiosny” Strawińskiego/Roericha nie jest dla mnie pozostałością „kultury naiwnej”, ale śladem Tajemnicy splatania się życia, śmierci, seksualności, kultu zmarłych i odradzania się świata. Tajemnicy misteriów niedostępnej dla współczesnej kultury Zachodu. To, że powstają kolejne realizacje „Święta wiosny” świadczy moim zdaniem o pragnieniu odzyskania tego umykającego doświadczenia i znaczenia rytuału ofiarniczego (również w jego symbolicznej formie) jako podtrzymującego istnienie świata. „Wybrana” nie jest dla mnie figurą „kozła ofiarnego” w żadnym sensie, a jej taniec interesuje mnie jako obrzęd inicjacyjny widziany w perspektywie nowoczesnej duchowości feministycznej. To doświadczenie przekroczenia Otchłani, namiętnego zjednoczenia z egzystencją, w którym ekstaza miłości miesza się z ekstazą śmierci.

Sylwia Hanff – magister filozofii UW, teoretyczka sztuk performatywnych (zajmuje się Antropologią Teatru i filozofią sztuk performatywnych), pionierka i najbardziej rozpoznawalna polska performerka butoh (butoh uczyła się u największych mistrzów; tańca współczesnego i orientalnego uczyła się na wielu międzynarodowych warsztatach tańca w Polsce, Wielkiej Brytanii, Niemczech), reżyserka, choreografka, instruktorka improwizacji tańca i symboliki ciała (dyplom Institut fur Tanz und Bewegungsdynamik), nauczycielka jogi (certyfikat KRI/USA), menadżerka kultury (dyplom Studium Menadżerów Kultury UAM), kuratorka projektów artystycznych oraz z zakresu edukacji artystycznej i kulturalnej, a także projektów społeczno-kulturalnych. Od 20 lat prowadzi współpracę międzynarodową, organizuje wydarzenia artystyczne, a także zaprasza zagranicznych artystów do udziału w swoich projektach.

Stworzyła Butohpolis. Międzynarodowy Festiwal Sztuki Butoh, którego jest dyrektorką artystyczną. Na scenie od 25 lat, do tej pory wystąpiła w ponad 40 spektaklach teatrów instytucjonalnych i niezależnych. Od 2002 r. prowadzi Teatr Limen Butoh, w którym stworzyła 25 autorskich spektakli solowych i zespołowych oraz wiele etiud i improwizacji. Do tej pory wystąpiła w bardzo wielu ośrodkach w Polsce i na świecie (USA, Japonia, Francja, Włochy, Holandia, Łotwa). Była aktorką zespołu Warszawskiego Teatru Pantomimy, 10 lat współpracowała z Teatrem Narodowym i Operą Narodową. Od 20 lat prowadzi warsztaty pracy z ciałem i ruchem, w tym długoterminowe projekty edukacyjne (mazowiecka nagroda Impuls Kultury’2021 za projekt „Nie wiem kim był Grotowski. Laboratorium kultury czynnej”). Została opisana w książce J. Majewskiej „The Body Revolving Stage. New Dance in New Poland” (Instytut Teatralny, 2011) oraz w książce „Obecni ciałem. Warsztat polskichtancerzy” Magdaleny Zamorskiej (wydanej w jęz. angielskim pt. Intense Bodily Presence: Practices of Polish Butō przez Peter Lang GmbH, wrzesień 2018). Od wielu lat współpracuje z niezależnymi ośrodkami oraz instytucjami kultury w Warszawie (Instytut Teatralny, Mazowiecki Instytut Kultury, Centrum „Łowicka”, CPK Praga Południe, Służewski Dom Kultury) realizując w nich projekty swojego pomysłu.

Butohpolis. IV Międzynarodowy Festiwal Sztuki Butoh
22-24.04.2022
dyrektor artystyczna: Sylwia Hanff
organizator: Stowarzyszenie „Akademia Umiejętności Społecznych”
współorganizator: Teatr Limen Butoh
partner: Teatr Akt
patroni medialni:
Portal taniecpolska.pl
Centrum Teatru i Tańca w Warszawie
Fundacja Performa
Projekt współfinansowany przez m.st. Warszawa